قوانین مدنی در خصوص اجاره
همه ما کم و بیش با مفهوم عمومی اجاره آشنایی داریم، اما اکثرا از چگونگی انعقاد قرارداد و مقررات آن اطلاع چندانی نداریم، مقاله پیش‌رو شرح کاملی از تمامی قوانین اجاره که مصداق آن در حوزه اجاره خودرو را گفته‌ایم می‌باشد. در فصل چهارم از قانون مدنی حول محور اجاره آمده است:
ماده 466
اجاره عقدی است که به موجب آن، مستاجر، مالک منافع عین مستاجره میشود، اجاره‌دهنده را موجر و اجاره‌کننده را مستاجر و مورد اجاره را عین مستاجره گویند.
(به بیان ساده‌تر باید بگوییم، که عین مستاجره به معنی همان خوردویی است که کرایه میشود و مالک منافع عین مستاجره کسی است که به موجب پرداخت هزینه اجاره و عقد قرارداد با مالک از تمامی مزیت ها و امکانات آن مال که در اینجا خودرو است، بهره می‌برد و موجر کسی است که مال، یعنی خودرو را در ازای دریافت مبلغ کرایه و قرارداد به مستاجر تحویل می‌دهد).
– در اجاره سه مورد وجود دارد، اشیاء، حیوانات و انسان. که در اینجا ما به برخی قوانین اجاره اشیاء می‌پردازیم:
ماده ۴۶۸
در اجاره‌ی اشیا (خودروکرایه شده)، مدت اجاره باید معین شود و گرنه اجاره باطل است.
ماده ۴۶۹
مدت اجاره (خودرو) از روزی شروع میشود که بین طرفین مقرر شده و اگر در عقد اجاره، ابتدای مدت ذکر نشده باشد از وقت عقد محسوب است. (یعنی زمان تحویل خودرو از مالک به مستاجر، از زمانی محاسبه میشود که قرارداد توسط طرفین امضا شد.)
ماده ۴۷۰
در صحت اجاره، قدرت بر تسلیم عین مستاجره شرط است. (تنها در صورتی اجاره قابل قبول و صحیح است، که شخص موجر توانایی و صلاحیت تحویل خودرو به مستاجر را داشته باشد. یعنی یا مالک باشد و یا از مالک وکالت داشته باشد.)
ماده ۴۷۱
برای صحت اجاره باید انتفاع از عین مستاجره با بقای اصل آن ممکن باشد. (تمامی مزیت ها و مشخصات ذکر شده در قرارداد اجاره خودرو باید با خودرویی که تحویل مستاجر میشود، منطبق باشد و سلامت آن تضمین شده باشد.)
ماده ۴۷۲
عین مستاجره باید معین باشد و اجاره عین مجهول یا مردد باطل است. (موجودیت مال مورد اجاره باید معین باشد و در قرارداد ذکر شود، مثلا در حوزه اجاره خودرو، باید نام، مدل و مشخصات آن ذکر شود و تردیدی در آن نباشد، در غیر این صورت قرارداد باطل است.)
ماده ۴۷۳
لازم نیست که موجر، مالک عین مستاجره باشد ولی باید مالک منافع آن باشد. (در توضیح ماده 470 ذکر شد.)
ماده ۴۷۴
مستاجر می‌تواند عین مستاجره را به دیگری اجاره دهد مگر این که در عقد اجاره خلاف آن شرط شده باشد. (شخصی که خودرو را اجاره کرده است، می‌تواند خودرو را به شخصی دیگر اجاره دهد، مگر اینکه در قرارداد و اجاره‌نامه از این کار منع شده باشد.)
ماده ۴۷۵
اجاره‌ی مال مشاع، جایز است لیکن تسلیم عین مستاجره موقوف است به اذن شریک. (اجاره خودرویی که مالکیت مشترک دارد و چند نفر به صورتی شراکتی مالک آن هستند، مجاز است. اما باید تمامی شرکا رضایت داشته باشند.)
ماده ۴۷۶
موجر باید عین مستاجره را تسلیم مستاجر کند و در صورت امتناع، موجر اجبار میشود و در صورت تعذر اجبار، مستاجر خیار فسخ دارد. (مالک خودرو باید اتومبیل کرایه شده توسط مستاجر را به اون تحویل دهد، در صورت تحویل ندادن، اجبار میشود و اگر در آن صورت هم تحویل نداد، مستاجر حق و اختیار دارد که قرارداد را فسخ کند.)
ماده ۴۷۸
هر گاه معلوم شود عین مستاجره در حال اجاره معیوب بوده، مستاجر می‌تواند اجاره را فسخ کند یا به همان نحوی که بوده است اجاره را با تمام اجرت قبول کند ولی اگر موجر رفع عیب کند به نحوی که به مستاجر ضرری نرسد مستاجر حق فسخ ندارد. (در صورتی که اتوموبیل کرایه شده دچار عیب و نقص بود، مستاجر حق فسخ قرارداد را دارد، اما اگر موجر نقص اتومبیل را رفع کند و مستاجر متضرر نشود، حق فسخ نخواهد داشت.)
ماده ۴۸۱
هر گاه عین مستاجره به واسطه‌ی عیب از قابلیت انتفاع خارج شده و نتوان رفع عیب نمود اجاره باطل میشود. (اگر عیب اتومبیل مورد اجاره رفع نشدنی باشد، قرارداد اجاره باطل است.)
ماده ۴۸۴
موجر نمی‌تواند در مدت اجاره، در عین مستاجره تغییری دهد که منافی مقصود مستاجر از استیجار باشد. (موجر و مالک در مدت زمانی که اتومبیل در اجاره مستاجر است، حق ندارد تغییری در آن برخلاف مشخصات مقرر در قرارداد ایجاد کند.)
ماده ۴۸۵
اگر در مدت اجاره، در عین مستاجره تعمیراتی لازم آید که تأخیر در آن موجب ضرر موجر باشد مستاجر نمی‌تواند مانع تعمیرات مزبوره گردد اگر چه در مدت تمام یا قسمتی از زمان تعمیر نتواند از عین مستاجره کلا یا بعضا استفاده نماید. در این صورت حق فسخ اجاره را خواهد داشت. (در مدت زمان اجاره اگر اتومبیل نیاز به تعمیر پیدا کند و در صورت تاخیر در تعمیرات آن، مالک متضرر شود، مساجر نمی‌تواند مانع شود، اما اگر نتواند از اتومبیل استفاده کند، حق فسخ قرارداد را دارد.)
ماده ۴۸۶
تعمیرات و کلیه‌ی مخارجی که در عین مستاجره برای امکان انتفاع از آن لازم است به عهده‌ی مالک است مگر آن که شرط خلاف شده یا عرف بلد بر خلاف آن جاری باشد و همچنین است آلات و ادواتی که برای امکان انتفاع از عین مستاجره لازم می‌باشد. (تمامی مخارج تعمیرات اتومبیل و لوازم مورد نیاز مقرر در قرارداد اجاره اتومبیل، بر عهده مالک است، مگر اینکه خلاف آن در قرارداد قید شده باشد.)
ماده ۴۸۷
هر گاه مستاجر نسبت به عین مستاجره تعدی یا تفریط نماید و موجر قادر بر منع آن نباشد موجر حق فسخ دارد. (در صورت که مستاجر به اتومبیل آسیبی برساند و در حفظ و نگهداری از آن کوتاهی کند، مالک حق فسخ قرارداد را دارد.)
ماده ۴۹۰
مستاجر باید:
اولاً- در استعمال عین مستاجره به نحو متعارف رفتار کرده و تعدی یا تفریط نکند. (مستاجر باید در حفظ و حراست و سالم نگه داشتن اتومبیل کوشا باشد.)
ثانیاً- عین مستاجره را برای همان مصرفی که در اجاره مقرر شده و در صورت عدم تعیین در منافع مقصوده که از اوضاع و احوال استنباط میشود استعمال نماید. (مستاجر باید اتومبیل را در همان حوزه ای که در قرارداد قید شده مورد استفاده قرار دهد در غیر این صورت مالک حق فسخ قرارداد را دارد.)
ماده ۴۹۴
عقد اجاره به محض انقضای مدت برطرف میشود و اگر پس از انقضای آن، مستاجر، عین مستاجره را بدون اذن مالک مدتی در تصرف خود نگاه دارد موجر برای مدت مزبور مستحق اجرت‌المثل خواهد بود اگر چه مستاجر استیفای منفعت نکرده باشد و اگر با اجازه‌ی مالک در تصرف نگاه دارد وقتی باید اجرت‌المثل بدهد که استیفای منفعت کرده باشد مگر این که مالک اجازه داده باشدکه مجاناً استفاده نماید. (قرارداد کرایه اتومبیل بعد از اتمام مدت زمان مقرر منقضی است و اگر مستاجر پس از انقضای قرارداد از اتومبیل بدون اجازه مالک استفاده کند و آن را تحویل ندهد، باید هزینه مدت زمانی که اتومبیل را در تصرف خود دارد پرداخت کند، حتی اگر با اجازه مالک هم باشد باید پرداخت کند، مگر اینکه مالک اجازه استفاده رایگان را داده باشد.)
ماده ۴۹۵
اگر برای مال‌الاجاره، ضامنی داده شده باشد ضامن مسئول اجرت‌المثل مذکور در ماده‌ی فوق نخواهد بود. (در صورتی که مستاجر با داشتن ضامن اتومبیل را کرایه کرده باشد، ضامن مسئولیتی در قبال پرداخت هزینه اضافه را نخواهد داشت.)
ماده ۴۹۸
اگر عین مستاجره به دیگری منتقل شود اجاره به حال خود باقی است مگر این که موجر حق فسخ در صورت نقل را برای خود شرط کرده باشد. (در صورتی که مالک در قرارداد شرط کرده باشد که مستاجر حق اجاره اتومبیل به دیگری را ندارد، حق فسخ قرارداد را خواهد داشت.)
ماده ۵۰۲
اگر مستاجر در عین مستاجره بدون اذن موجر تعمیراتی نماید حق مطالبه قیمت آن را نخواهد داشت. (هنگامی که مستاجر بدون اطلاع و اجازه مالک اتومبیل، آن را تعمیر و کند، حق دریافت هزینه تعمیرات از مالک را نخواهد داشت.)
بیمه اتومبیل اجاره شده
بیمه خودرو و وسایل نقلیه، مسئولیت تامین خسارت‌های احتمالی ناشی از تصادفات و حوادث اتومبیل کرایه شده را بر عهده دارد، که این خسارت‌ها شامل آتش‌سوزی، سرقت، آسیب دیدن سرنشینان و شخصی که خودرو را اجاره کرده و تمامی خسارت‌هایی که به او وارد شده است، تحت عنوان بیمه شخص ثالث خواهد بود، که به صورت اجباری باید توسط مالک برای خودرو انجام شود.
به طور کلی دو نوع بیمه اتومبیل داریم: بیمه بدنه و بیمه شخص ثالث.
تمامی عملیات در خصوص بیمه خودروهایی که توسط گروه اجاره خودرو پارسی ارائه می‌گردد، توسط مسئولین این شرکت انجام شده و مشتریان می‌توانند با خیال راحت رانندگی آسوده‌ای داشته باشند. شایان ذکر است، باید به مفاد موجود در بیمه‌نامه و قوانین و مقررات حقوقی آن اشراف داشته باشیم، تا در هنگام پرداخت حق بیمه و یا گرفتن خسارت از بیمه دچار مشکل نشویم، که این خود یک مبحث جداگانه است و در مقالات دیگر به توضیح آن خواهیم پرداخت.
قوانین پلیس راهور ناجا برای خودروهای متخلف
طبق قوانین ذکر شده در سایت رسمی راهور ناجا، که مسائل حقوقی و مواردی از قانون مجازات اسلامی را بیان کرده است، مسئولیت هرگونه تخلف بر عهده راننده خواهد بود و بسته به مجازات تعیین شده، حتی ممکن است شخص برای همیشه یا مدتی از رانندگی محروم و یا متهم به حبس یا قصاص و … گردد. به عنوان مثال در صورتی که بدون اطلاع مالک توسط اتومبیل مشروبات الکلی حمل شود، مجازات این تخلف شامل راننده و شخصی که خودرو را اجاره کرده خواهد بود، و مالک می‌تواند پس از احراز هویت و ثابت کردن مالکیت خود، خودرو را تحویل بگیرد و مسئولیتی در قبال آن تخلف نخواهد داشت.
اجاره خودرو پارسی-http://carrentalsparsi.com
